جهت تعيين كيفيت بذور گندم توجه به موارد ذیل لازم وضروزي مي باشد.
1- آزمايش تعيين رطوبت بذر: تعيين ميزان رطوبت دانه در موقع درو و انبار كردن اهميت زيادي دارد زيرا آسيب پذيري دانه در انبار بستگي كامل به ميزان رطوبت آن دارد. علاوه بر روش هاي آزمايشگاهي ، از رطوبت سنج هاي مختلف نيز جهت تعيين رطوبت بذر استفاده مي كنند و به كمك آنها ميتوان مقدار درصد رطوبت بذور را درمحل و بدون نمونه برداري تعيين كرد كه معمولا" رطوبت سنج الكتريكي مقدار رطوبت را در هر بخشي از توده بذر مشخص مي كند.
2- آزمايش تعيين درجه حرارت توده بذر : فعاليت ميكروارگانيسم ها با رطوبت غلات نيز ارتباط مستقيم دارد و بطوري كه اگر رطوبت از حد معيني تجاوز كند حرارت هم زياد مي شود در يك محيط كاملا" گرم و مرطوب تنفس دانه ها افزايش مي يابد در چنين شرايطي بذرها جوانه زده يا از بين مي روند در درجه حرارت 66 درجه سانتي گراد به بالا نيروي جوانه زدن از بين ميرود و اگر تنفس به سرعت انجام شود حرارت بالا رفته غله گرم ميشود و دانه آسيب ميبيند. هر چه درجه حرارت كمتر باشد تنفس دانه ها كُندتر ميشود. نوسانات درجه حرارت در توده بذر را مي توان با استفاده از كابل هاي زوج الكتريكي بنام ترموكوپل تعيين نمود. روش ساده ديگر وارد كردن ميله فلزي به داخل توده بذر است كه اين ميله فلزي را پس از چند دقيقه از داخل توده بذر بيرون مي كشند اگر گرماي ميله فلزي در پشت دست احساس شد نشان دهنده آن است كه دانه ها در حال گرم شدن ميباشند. بطور مرتب بايد حداقل هر دو هفته يكبار بذرها را از نظر گرما معاينه نمود.
3- آزمايش تعيين خسارت ظاهري بذور : كاهش قدرت حيات بذر و توانائي گياهچه در اثر خسارت مكانيكي كاملا" مستند است ولي دليل فيزيولوژيكي آن به خوبي شناخته نشده است خسارت ظاهري كه در حين خرمنكوبي ، حمل و نقل و غيره ايجاد ميشود ممكن است تركهاي ميكروسكوپي در پوسته بذر ديده شود و اگر به ناحيه جنين ضربه وارد شود نقاط رويشهاي صدمه مي بيند . در ضمن چون آسيب در پوسته بذر يا پوشش خارجي آن محل مساعدي جهت هجوم و نفوذ قارچ هاي انباري به داخل بذر ميباشد لذا معاينه چنين خسارت در بذور گندم مهم است. با روش رنگ آميزي مي توان ترك خوردگي و يا شكستگي بذور مخصوصا" خسارت خيلي جزئي را مشخص نمود. يا با معاينه ميكروسكوپي يا ذره بين هاي دستي اينگونه خسارت را معين نمود.
4- آزمايش تغيير رنگ بذر : تغيير رنگ در بذر يكي از فاكتورهاي مهم در انتخاب بذر براي كشت ميباشد و چنين حالت غير طبيعي مي تواند دليل بر تضعيف بذور و انتقال عامل بيماري تلقي گردد. قارچ هاي انباري ممكن است باعث تغيير رنگ بذر و يا تغيير رنگ در قسمت جنين بذر گندم شود از حمله بيماري سياه شدگي در قسمت جنين بذر گندم كه در اثر قارچ هاي انباري بوجود مي آيد. با ميكروسكوپ يا ذره بين هاي قوي مي توان عامل بيماري را در سطح بذر يا در زير پوسته آن و يا در قسمت جنين بذر گندم مشاهده نمود.
5- آزمايش تعيين قوه ناميه بذر : قوه ناميه بذر عبارت است از قدرت خروج و گسترش جنين و توليد جوانه هائي كه به ايجاد گياه طبيعي منجر گردد .هدف از انجام اين آزمايش آن است كه بدانيم بذر توليدي اگر در مزرعه كشت شود چقدر سبز و چقدر از بين خواهد رفت. زيرا بذرهاي آلوده به قارچ هاي انباري قابليت جوانه زني خود را در مدت چند هفته يا ماه از دست مي دهند. با روش رنگ آميزي ميتوان به سلامت دروني جنين پي برد. و يك نمونه از اين روش رنگ آميزي استفاده از تترازو ليوم كلرايد است البته اين آزمايش اغلب بعنوان آزمايش سريع براي قدرت زيست بذر بكار ميرود .چون اين آزمايش قدرت زيست بذرهاي غير فعال و مرده را اندازه گيري ميكند روشي ارزان و سريع است.
6- تعيين نياز بذور جهت بوجاري : پس از برداشت گندم از مزارع ، بذرهاي انتخاب شده جهت كشت براي سال آينده با بذر انواع علف هرز، كاه و كلش و گرد و خاك و حتي با بذرهاي سياهك زده و نماتدي مخلوط و آلوده ميباشد. لذا با يك بررسي وبا مشخص كردن درصد آلودگي ميتوان نياز به بوجاري بذور مصرفي كشاورزان را تعيين نمود.
با توجه به اينكه افزايش توليد محصول در اثر استفاده از بذر مرغوب و سالم بر كسي پوشيده نيست لذا بكار گيري روش ها و تكنيك هاي بهتر و دقيق تردر موردتعيين سريع خواص و كيفيت بذور در مدت زمان كمتر لازم و ضروري ميباشد.
منابع مورد استفاده :
1- گلراز حسين، توصيه هاي فني به منظور شناخت و پيشگيري از انتقال عوامل بيماري زاي قارچي بوسيله بذر گندم و جو چاپ و تكثير . اداره ترويج كشاورزي گرگان و گنبد
2- زمري عظيم ، 1370. بهداشت گياهان و فرآورده هاي كشاورزي .
3- كوچكي ،عوض.م.ح. راشد محصل ،م. نصيري ،ر. صدر آبادي.1367. مباني فيزيولوژيكي رشد نمو گياهان زراعي . انتشارت بنياد فرهنگي رضوي
4- باقري زنوز ، ابراهيم .1363 .روشهاي مبارزه با آفات انباري و قرنطينه اي انتشارات اديب .
تنظیم : داود نایب فرجی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر